Kasteel Groot-Deurne

Adres: Haageind 37 te Deurne
Ontstaan: Groot of Nieuw Kasteel bestond al in 1397.

Geschiedenis: Het Groot Kasteel werd in 1397 door Ghevard Everartszoon van Doerne, uit de niet-heerlijke tak van de familie Van Doerne, opgedragen aan hertogin Johanna van Brabant, die het meteen aan hem in leen terug gaf. Het huis werd in 1511 door de Geldersen platgebrand, maar weer herbouwd, om vervolgens in 1599 door de Spanjaarden geplunderd te worden.
In de jaren 1653 tot 1660 werd het huis vergroot. Het dinghuis op het voorplein werd hierbij voorzien van stenen gevels. Ook werd er aan de straatzijde een poortgebouw geplaatst. De fundamenten hiervan werden in 1998 bij de aanleg van een bergbezinkbassin teruggevonden. Begin achttiende eeuw werd het huis grondig verbouwd, waarbij de oude muren aan de noord- en westzijde ommanteld werden met een blinde muur. Tegelijkertijd werd het poortgebouw weer afgebroken.
Tussen 1906 en 1908 werd het huis ingrijpend gerestaureerd, waarbij de lelijke west- en noordgevels weer werden afgebroken. Hierdoor kreeg het huis zijn zeventiende-eeuwse uiterlijk weer terug.
In 1944 werd het huis door krijgsgeweld verwoest. De gemeente kocht de ruïne, het dinghuis, de kasteelboerderij en het park aan, om te voorkomen dat het geheel in particuliere handen zou komen. De aankoop geschiedde zonder verplichting tot restauratie, hoewel de vorige eigenaar een rijksbijdrage in de oorlogsschade had ontvangen, waarop een herbouwplicht stond. De gemeente kreeg hier vrijstelling van.
In 2002 werd de ruïne geconsolideerd, waarbij o.a. de dichtgemetselde ramen weer opengemaakt werden, en werden voorzien van nieuwe natuurstenen kozijnen.

Bewoners: Het Groot Kasteel werd kort voor 1397 gebouwd door Gevaert Everaertszoon van Doerne. Zijn zoon Everaert en zijn kleinzoon Hendrick bewoonden achtereenvolgens het kasteel.
Voor 1519 waren de eigenaars van het Groot Kasteel rijke burgers, maar geen geen heren van Deurne. De heren van Deurne waren van een andere tak van de familie Van Doerne en die bewoonden het Klein Kasteel.
In 1519 kocht Everaert van Doerne, zoon van Hendrick, de heerlijkheid Deurne waardoor hij heer van Deurne werd en hij de beide kastelen in handen kreeg. Het grote huis werd nu de residentie van de heer van Deurne, het kleine huis werd verhuurd en later verkocht.
Toen het huis in 1599 door de Spanjaarden geplunderd werd, was het huis in het bezit van de familie van Wittenhorst. Via een huwelijk kwam het in het bezit van de baronnen van Palland.
De schout van Deurne, Otto de Visschere, gebruikte het kasteel tussen 1645 en 1650 als logement voor ‘personen van aanzien’.
Rogier, baron van Leefdael, kocht het kasteel in 1651. Hij breidde het huis uit met bijgebouwen. Een nazaat verkocht het huis in 1759 aan Theodorus de Smeth, vrijheer van Alphen en Rietveld, die het kasteel liet verbouwen en vergroten. Theodore, baron De Smeth, maakte een aantal van de verbouwingen in de jaren 1906-1908 weer ongedaan.
Na de Tweede Wereldoorlog werd het kasteel met alle toebehoren gekocht door de gemeente Deurne.

Huidige doeleinden: De ruïne biedt onderdak aan Jongerencentrum Walhalla.
Toegankelijkheid: De ruïne met het park is vrij toegankelijk.

Overzicht