Huis te Baest
Adres: Dr. Jan van de Mortellaan 3-13 te Oostelbeers.
Ontstaan: Het huis bestond al in 1311, en was waarschijnlijk gebouwd als spieker.
Geschiedenis: In de eerste helft van de zestiende eeuw werd het huis geplunderd en verwoest door de troepen van Maarten van Rossum. In 1548 werd het herbouwd.
In de achttiende eeuw had het huis inmiddels grotendeels de huidige vorm. Rond 1800 ontstond de ingangspartij in empirestijl, en in 1854 kreeg het huis een nieuwe voorgevel. Twee bouwhuizen in de vorm van torens werden te zelfde tijd opgetrokken tegen het koetshuis. Eind twintigste eeuw is het complex grondig gerestaureerd.
Bewoners: Van oorsprong was het huis bezit van de abdij van In 1225 was het ‘woud Baest’ eigendom van de abdij van Berne.
In 1311 is het goed in handen van Willem van Gent. In de loop van de veertiende eeuw ging Baest behoren tot de goederen van de abdij van Tongerlo. In het pauselijke bul van 1560 bij de oprichting van het bisdom ‘s-Hertogenbosch werd bepaald dat de bezittingen van de abdij te Oostelbeers ter beschikking stonden van de nieuwe bisschop. Deze gebruikte het huis waarschijnlijk als buitenverblijf. Na de vrede van Munster in 1648 werden de bezittingen van het diocees overgenomen door de republiek.
Via verkoop kwam het huis in handen van mr. Pieter Schuil van Walhorn. In 1774 werd het huis door Johan Hendrik van der Does verkocht, en kwam het in handen van Johannes Baptist van Bommel. Diens schoonzoon, Paulus de la Court, vergrootte het goed enorm. Zoon Leopold werd in 1848 eigenaar van het goed, en hij werd opgevolgd door zijn zoon Willem. In 1913 ging het landgoed over op Arnold en Emanuel, zonen van overleden broer Joseph. Emanuel stierf in 1917, en Arnold liet Baest na aan J.B.V.M.J. van de Mortel, enige zoon van zijn zuster Cecilia.
Huidige doeleinden: Het huis wordt particulier bewoond.
Toegankelijkheid: Huis noch tuin zijn toegankelijk; van de weg is er niets van te zien.